O. Nietzsche - Nieaktualne rozważania. Druga część: O zaletach i wadach historii na całe życie.

Z krytyki zastygłego historyzmu swoich czasów Nietzsche rozwinął ideę żywej równowagi między retrospekcją, teraźniejszością i dalekowzrocznością. Z rozróżnienia na historię „monumentalną”, „antykwaryczną” i „krytyczną” rozwija ideę równowagi, która może oddać sprawiedliwość życiu, czyli żywej sztuki, kultury i edukacji. Swoją szczególną krytykę kieruje przeciwko założeniom filozofii historii Hegla. Wbrew brutalnej brutalności wszechsankcjonującej machiny spierającego się ducha świata, on – podobnie jak jego współczesny Kierkegaard – absolutnie pozuje do jednostki. Jednak u Nietzschego jednostka jest również jednostką. Odwołując się do najwcześniejszych źródeł helleńskich, takich jak „Poznaj siebie” z sanktuarium delfickiego, potwierdza nieuchronne przecięcie równowagi historycznej: bezwarunkowo indywidualnego i zarazem nieskończonego uczestnika odpowiedzialności i obfitości życia, racjonalna edukacja i poczucie ›muzyczne‹.